Komunikat Warszawskiego Oddziału SHS Czerwiec 2023
Drogie Koleżanki i Koledzy zapraszamy do zapoznania się z czerwcowym komunikatem. Zwracamy Państwa uwagę, że zaplanowaliśmy wyjątkowo spotkania w lipcu, wrześniu oraz w pierwszym tygodniu października. Plan pozostałych jesiennych spotkań zostanie rozesłany w komunikacie październik/listopad. Od czerwca br. proponujemy Państwu cykl spotkań kuratorskich, w nowej formule tzw. - „spotkania przy obiekcie”. Obowiązują na nie zapisy ze względu na limit miejsc.
Na nadchodzący czas wakacji Członkom naszego Oddziału życzymy dobrego wypoczynku!
Zarząd Oddziału Warszawskiego zaprasza na spotkania:
5 VI 2023, godz. 13.00 – Spotkanie w Muzeum Narodowym. Po wystawie MNW kolekcjonuje. Zakupy z lat 2017-2022 oprowadzi kurator dr Piotr Czyż
19 VI 2023, godz. 12.00 – Spotkanie w Zamku Królewskim. Wystawę Kopernik i jego świat zaprezentuje kurator Norbert Haliński
26 VI 2023, godz. 13.00 – Spotkanie w Muzeum Narodowym. Po wystawie Bez gorsetu. Camille Claudel i polskie rzeźbiarki XIX wieku oprowadzi kurator dr Ewa Ziembińska
27 VI 2023, godz. 12.00 – Spotkanie w Muzeum Warszawy. Wystawę Zgruzowstanie Warszawy 1945-1949 przedstawi dyrektorka muzeum dr Karolina Ziębińska-Lewandowska. (Wejście na wystawę od kamienicy nr 32, Sień kamienicy Baryczków)
13 VII 2023, godz. 13.00 – Spotkanie w Muzeum Narodowym w Galerii Sztuki Dawnej. Ewa Katarzyna Świetlicka, kustosz w Kolekcji Ceramiki i Szkła opowie o XVIII-wiecznej plakiecie majolikowej z dekoracją w stylu istoriato z wytwórni w Castelli d’Abruzzo. Obowiązuje limit miejsc. Zainteresowanych spotkaniem prosimy o kontakt z biurem O/W SHS na adres e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript. do dnia 10 VII br.
20 IX 2023, godz. 13.00 – Spotkanie w Muzeum Narodowym w Galerii Sztuki Dawnej.
Aleksandra J. Kasprzak, kustosz w Kolekcji Ceramiki i Szkła zaprezentuje Roemer z herbami Jana III Sobieskiego i miasta Gdańska z 1676 roku. Obowiązuje limit miejsc. Zainteresowanych spotkaniem prosimy o kontakt z biurem O/W SHS na adres e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript. do dnia 15 IX br.
4 X 2023, godz. 13.00 – Spotkanie w Muzeum Narodowym w Galerii Sztuki Dawnej. Ryszard Bobrow, kustosz w Kolekcji Sreber i Metali przedstawi Kryształ górski w Galerii Sztuki Dawnej i paterę ze sceną Uczty bogów Schaffgotschów. Obowiązuje limit miejsc. Zainteresowanych spotkaniem prosimy o kontakt z biurem O/W SHS na adres e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript. do dnia 29 IX br.
KLUB BADACZY TKANIN ZABYTKOWYCH
15 VI 2023, godz. 14.00 – Spotkanie w Muzeum Narodowym w Galerii Sztuki Dawnej. Ewa Orlińska-Mianowska, kustosz w Kolekcji Tkanin zaprezentuje Pas kontuszowy z królewskiej manufaktury jedwabnej w Grodnie. Obowiązuje limit miejsc. Zainteresowanych spotkaniem prosimy o kontakt z biurem O/W SHS na adres e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript. do dnia 12 VI br.
KLUB HISTORYKÓW MEBLARSTWA
21 VI 2023, godz. 13.00 – Spotkanie w Muzeum Narodowym w Galerii Sztuki Dawnej. Stefan S. Mieleszkiewicz, kustosz w Kolekcji Mebli przedstawi Francuski kredens manierystyczny z kręgu Huguesa Sambina. Obowiązuje limit miejsc. Zainteresowanych spotkaniem prosimy o kontakt z biurem O/W SHS na adres e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript. do dnia 16 VI br.
KLUB KOSTIUMOLOGII I TKANINY ARTYSTYCZNEJ
23 VI 2023, godz. 18.00 – Spotkanie dedykowane pamięci profesor Anny Sieradzkiej
Zarząd Główny SHS zaprasza do przesyłania zgłoszeń na LXXI Ogólnopolską Sesję SHS Zniszczyć Obraz. Ikonoklazm europejski: akt destrukcji i akt twórczy. Tegoroczna konferencja odbędzie się w Toruniu w dniach 23–24 listopada.
Wrogość do obrazu – IKONOKLAZM – to zjawisko w dziejach sztuki niezwykłe i chociaż najczęściej łączone z ikonoklazmem bizantyjskim, to dające o sobie znać w wielu różnych momentach ludzkiej historii, dziejów sztuki i stosunku do niej. Zrozumienie dziejów sztuki, w tym czynników kształtujących jej obraz; postaw, poglądów, przyjmowanych założeń, pryncypiów, przekazywanych znaczeń itp., to także zrozumienie dążeń do jej fizycznego niszczenia i negacji podstaw ideowych. Jakby to nie brzmiało: HISTORIA SZTUKI TO TAKŻE HISTORIA PRÓB UNICESTWIANIA ARTEFAKTÓW.
Niezwykłość zjawiska wynika z tego, że człowiek – w imię idei (religii, poglądów politycznych, napięć społecznych), a także swego „stanu duszy” zwraca się przeciwko własnym dziełom i temu co w nich zwarł lub aktualnie odczytuje. Takie postawy – co znamienne i ujawniające się wbrew intencjom „obrazoburców” – podkreślają potęgę obrazu i moc wizerunku. Obrazy wywołują nie tylko podziw i pożądanie posiadania, ale też silne reakcje sprzeciwu, artykułowane nie tylko „językiem sztuki”. Wrogość wobec nich odbija się także w manifestach artystycznych i polemikach. Temu, szeroko rozumianemu zjawisku IKONOKLAZMU, różnym jego aspektom, w różnych epokach, chcemy poświęcić ogólnopolską sesję SHS w 2023 r.
Ikonoklazm jest zjawiskiem towarzyszącym ludzkości już od chwili tworzenia pierwszych obrazów w epoce prehistorycznej. Ich niszczenie występowało m.in. w starożytnej Grecji. Kolejne fale wrogości do obrazu powodowały rozbijanie dzieł rzeźby lub malarstwa wykonanych przez kulturę starożytnych już w czasach zalegalizowanego chrześcijaństwa, by niezwykle mocno wpłynąć na społeczeństwo cesarstwa wschodniego w dobie ikonoklazmu bizantyjskiego w VIII i początku IX w. Później, od średniowiecza, niszczenie obrazów trwało w różnych regionach Europy: w Niemczech, krajach bałtyckich, Szwajcarii, Francji, Anglii i Niderlandach przez cały wiek XVI, wywołując często poważne skutki społeczne i polityczne.
W XIX i pierwszej połowie XX w. nasilił się ikonoklazm polityczny i kulturowy, związany także z destrukcją dzieł religijnych. W tym czasie niszczenie obrazów kultowych, symboli władzy oraz pomników, zapoczątkowane podczas rewolucji francuskiej przeniosło działania ikonoklastyczne na poziom walki z ancien régime i związane było z budową nowego społeczeństwa. Zjawiska takie zaobserwować możemy badając ikonoklazm czasów Komuny Paryskiej, wojny domowej w Hiszpanii, nazistowskich Niemiec oraz w Rosji czy w Chinach. Widzimy takie zjawiska w Ukrainie, krajach nadbałtyckich i w Polsce, w której demontuje się pomniki wdzięczności Armii Czerwonej czy Lenina i Stalina.
W XX i w pierwszych dziesięcioleciach XXI w. ikonoklazm zaakceptowany przez artystów, którzy, tak jak dadaiści, akt niszczycielski wprzęgnęli we własną twórczość, objął muzea i galerie. Ikonoklazm ponownie stał się aktem politycznym, aktem wyzwolenia artystycznego, społecznego i intelektualnego. W Polsce dyskusje wywołało zniszczenie w Zachęcie przez Daniela Olbrychskiego wizerunków aktorów w mundurach hitlerowskich eksponowanych na wystawie „Naziści”. Można zapytać: czy to akt skierowany przeciwko ideologii nazistowskiej czy akt wandalizmu?
Obserwowane ostatnio akcje niszczenia obrazów przez ekologicznych aktywistów wzbudzają skrajne emocje. Czy to protest przeciw kryzysowi ekologicznemu czy zwykły akt uszlachetnionego wandalizmu? Niszczenie, wandalizm wymierzony w sztukę może być czasem niewyjaśniony, niejasny, ale nie zawsze jest pozbawiony znaczenia. Akty ikonoklastyczne transmitowane są przez telewizję i Internet, jak miało to miejsce w przypadku działań Państwa Islamskiego. Ofiarą ataku stają się pomniki osób oskarżanych o rasizm i zbrodnie kolonializmu.
Celem ogólnopolskiej sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki jest szeroka analiza zjawiska ikonoklazmu religijnego, kulturowego czy politycznego, refleksja nad współczesnym stosunkiem do obrazu, jego miejscem w galerii i w muzeum, destrukcją jako aktem kreacji w sztuce współczesnej, pojęciem cancel culture – kultury unieważniania i panoramą zjawisk z tym związanych. Mamy nadzieję, że sesja ta, poświęcona europejskiemu i polskiemu ikonoklazmowi, będzie istotną przestrzenią dyskusji nad tym skomplikowanym zjawiskiem.
Zgłoszenia na sesję prosimy wysłać do 10 czerwca br. na adres: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
Zgłoszenie powinno zawierać: imię i nazwisko, stopień/tytuł naukowy, afiliację, dane adresowe (e-mail, adres korespondencyjny); temat wystąpienia oraz abstrakt (maksymalnie 1800 znaków), na którego wygłoszenie przewidziane jest 20 minut. Lista referatów wyłonionych w trybie konkursowym zostanie ogłoszona po 30 czerwca.
Rada Naukowa:
prof. dr hab. Ryszard Kasperowicz
prof. dr hab. Piotr Juszkiewicz
dr Alicja Saar-Kozłowska
prof. ucz. dr hab. Piotr Birecki
Informujemy, że w tym roku mija 70 lat odbudowy warszawskiej Starówki. W weekend 21-23 lipca 2023 r. Muzeum Warszawy i Centrum Interpretacji Zabytku zapraszają na rodzinne świętowanie. Odbędą się koncerty, spektakle plenerowe, parada, potańcówka, odkrywanie tajemnic odbudowy z konserwatorami oraz liczne spacery, wykłady i gry miejskie.
Stowarzyszenie Historyków Sztuki zostało zaproszone do udziału w tym wydarzeniu. W sobotę 22 lipca Zarząd Główny SHS postanowił zaprosić i pokazać Warszawiakom Kamienicę Fukierowską. Koleżanki i Kolegów zainteresowanych pomocą w organizacji oprowadzania prosimy o kontakt z biurem Zarządu Głównego SHS na adres e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript. do dnia 30 czerwca br.
Zarząd Główny SHS prosi o nadsyłanie wniosków (do 31 lipca br.) na doroczny LXVIII Konkurs im. ks. prof. Szczęsnego Dettloffa na prace naukowe młodych (do 35 lat) członków Stowarzyszenia. Konkurs obejmuje prace publikowane w roku przyznania wyróżnienia (2023) lub w roku poprzedzającym (2022). W przypadku druku pracy
w czasopismach brana jest pod uwagę nie nominalna data numeru, ale data jego wydrukowania. W konkursie biorą udział nadesłane prace niepublikowane.
Prace magisterskie są rozpatrywane, o ile w całości, części lub streszczeniu zostały ogłoszone drukiem.
Prace publikowane prosimy przesyłać w dwóch wersjach. W wersji pdf na adres e-mailowy sekretariatu konkursu: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript. oraz pocztą na adres Stowarzyszenia Historyków Sztuki: Rynek Starego Miasta 27, 00-272 Warszawa, z dopiskiem „Konkurs”. Prace niepublikowane prosimy przesyłać wyłącznie w formie pdf na adres e-mailowy sekretariatu konkursu: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript..
Zarząd Główny SHS prosi o nadsyłanie wniosków (do 31 lipca br.) do dwudziestej piątej edycji nagrody im. prof. dr. Jerzego Łozińskiego za prace naukowe z historii sztuki polskiej ze szczególnym uwzględnieniem publikacji o charakterze dokumentacyjnym i katalogowym.
Prace publikowane prosimy przesyłać w dwóch wersjach. W wersji pdf na adres: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript. oraz pocztą na adres Stowarzyszenia Historyków Sztuki: Rynek Starego Miasta 27, 00-272 Warszawa, z dopiskiem „Konkurs”.
Informujemy, że prace publikowane nadesłane na oba konkursy zostaną włączone do księgozbioru Biblioteki SHS.
Szczegółowe informacje dotyczące konkursów, regulaminy oraz formularze zgłoszeniowe znajdują się na stronie internetowej: https://www.shs.pl
Informujemy, że Oddział Wrocławski SHS w terminie 12-14 października 2023 r. organizuje objazd zabytkoznawczy Czechy i Słowacja. na trasie:
Wrocław - Šternberk - Úsov - Šaštín-Stráže - Červený Kameň - Trnava - Nitra - Trenczyn - Hostýn – Wrocław. Koszt przy 45 uczestnikach to 890 zł. - obejmuje transport, noclegi, dwa śniadania, dwie obiadokolacje, opiekę pilota, opłaty parkingowe, ubezpieczenie NNW, obowiązkową opłatę na Turystyczny Fundusz Gwarancyjny (5 zł). Dodatkowo - koszt wstępów: ok. 450 czeskich koron oraz 35 E. Zaliczkę w wysokości 200 zł. należy wpłacić do 13 czerwca br. Ten krótki termin podyktowany jest koniecznością potwierdzenia rezerwacji noclegów. Wpłaty przyjmuje skarbnik Oddziału Robert Heś (Muzem Narodowe we Wrocławiu, Gabinet Dokumentów) po wcześniejszym umówieniu się (Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.; tel. 71 372 51 50 wew. 242), można też dokonać przelewu na konto: PKO BP IV O/W-w nr: 30-1020-5242-0000-2102-0019-8531 podając w tytule wpłaty „objazd naukowy“ oraz nazwisko (dla identyfikacji płatnika na potrzeby oddziału). O przelewie należy powiadomić mailowo skarbnika podając imię, nazwisko, datę urodzenia, serię i nr dokumentu (DO/paszport) – dane te są potrzebne do listy ubezpieczeniowej. Osoby, które zrezygnują z uczestnictwa w objeździe będą mogły odzyskać wpłaconą zaliczkę, o ile znajdą „zastępstwo“ na swoje miejsce.
Zarząd O/W SHS informuje, że Zamek królewski na Wawelu planuje organizację interdyscyplinarnej konferencji naukowej pt. Wawel w XVI wieku – XVI wiek na Wawelu. Konferencja, odbywająca się w dniach 23-25 listopada 2023, będzie drugą – po zeszłorocznych obradach poświęconych XVIIII stuleciu na Wawelu – z cyklu Wawelskie sympozja. Nieprzypadkowo konferencja odbędzie się w trakcie rozpoczynającej się 14 września wystawy „Obraz złotego wieku”, zarysowującej panoramę kultury okresu panowania ostatnich Jagiellonów – celem obrad jest ukazanie szeroko rozumianych historycznych, artystycznych oraz kulturowych zjawisk związanych z XVI-wieczną rezydencją królewską i obiektami powiązanymi z dworem królewskim oraz katedrą. Osobną kwestią są zagadnienia związane z zabytkami pochodzącymi z XVI stulecia w zbiorach Zamku Królewskiego na Wawelu oraz ich konserwacją. Renesansowa przebudowa zamku na Wawelu, zainicjowana przez króla Aleksandra Jagiellończyka i kontynuowana przez jego następców, zdefiniowała nie tylko wygląd rezydencji królewskiej, ale również spowodowała przełom w rozwoju architektury na terenie Królestwa Polskiego. Znaczącą rolę w tworzeniu krakowskiego środowiska artystycznego odegrali artyści pracujący nie tylko przy budowie, ale i dekorowaniu królewskiego pałacu, m. in. Dionizy Stuba czy Hans Dürer, których częściowo zachowane dzieła wciąż możemy podziwiać zwiedzając królewską rezydencję. Dzieła te, oraz wiele innych – wykonanych z różnorodnych materiałów, z użyciem wielu technik (malarstwo tablicowe i na płótnie, miniatury książkowe, rzeźby w drewnie i kamieniu, hafciarstwo, tkactwo), w tym również korzystających z nowego medium jakim był druk – służyły zobrazowaniu zainteresowań elit i społeczeństwa epoki późnojagiellońskiej, jak i propagowaniu nowych idei, tworzących kanon wyobrażeń epizodów z dziejów Polski i Litwy. Rozwój druku umożliwiał coraz szybsze rozprzestrzenianie się nowych myśli, jednocześnie stanowiąc medium, poprzez które możliwe było poznanie coraz bardziej rozszerzającego się świata (odkrycia nowych ziem i podróże do mało znanych regionów), dzięki powstającym wydawnictwom kartograficznym, atlasom i rozprawom o charakterze historyczno-artystycznym, które stanowiły część prywatnych kolekcji rodziny królewskiej lub członków dworu. Mamy nadzieję, że organizowana przez nas konferencja stanie się forum wymiany myśli historyków, historyków sztuki, archeologów, muzykologów, literaturoznawców i kulturoznawców, którzy będą w stanie przybliżyć zainteresowanym znane i mniej znane aspekty krakowskiego Złotego Wieku. Wszystkich zainteresowanych udziałem prosimy o nadesłanie zgłoszeń do sekretarza Komitetu Organizacyjnego wraz z krótkim konspektem wystąpienia (maks. 1800 znaków) do dnia 19 czerwca 2023. Organizatorzy zastrzegają sobie prawo wyboru referatów. Wszystkim uczestnikom konferencji zostaną zapewnione noclegi i wyżywienie. Aby ułatwić podjęcie decyzji potencjalnym Autorom i zachęcić ich do przesyłania zgłoszeń, poniżej prezentujemy listę zagadnień, wokół których – naszym zdaniem – powinny grupować się wystąpienia konferencyjne: • Zabudowa wzgórza w XVI wieku • Budowa i nowe wyposażenie pałacu królewskiego • Reprezentacja w sztuce i kreowanie wizerunku panującej dynastii, możnowładców, świętych, etc. • Uroczystości dworskie, działania planowane i realizowane przez władców, powiązania z innymi rodami panującymi w Europie • Ikonografia XVI-wiecznego Wawelu • Katedra i jej otoczenie – przebudowy, nowy wystrój i wyposażenie, budynki związane z katedrą • Kult świętych w katedrze krakowskiej (m.in. śś. Stanisława, Wacława), kaznodziejstwo w katedrze • Działania biskupów krakowskich na Wawelu w XVI wieku • Uroczystości kościelne i państwowe oraz ich oprawa artystyczna (koronacje, pogrzeby, ingresy biskupie, rocznice, introdukcje relikwii itp.) • Liturgia i muzyka w katedrze krakowskiej w XVI wieku • Kapituła katedralna w XVI wieku i jej działalność – rezydencje miejskie, kolegia katedralne, kurie kanonicze • Krajobraz religijny państwa polsko-litewskiego i wpływ reformacji na dwór królewski • Działalność instytucji mających siedzibę na Wawelu (sąd starościński, archiwum koronne oraz skarbiec koronny, seminarium zamkowe, szkoła katedralna, kancelaria królewska) • XVI-wieczne dzieła w zbiorach Zamku Królewskiego na Wawelu i kwestie konserwatorskie z nimi związane • Autorzy Złotego Wieku o kulturze i sztuce na Wawelu • XVI wiek na Wawelu w literaturze naukowej i popularnej, spojrzenie na renesansowy Wawel oczami współczesnych Organizator: Zamek Królewski na Wawelu Sekretarze Komitetu Organizacyjnego: Lidia Brzyska: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript. i Natalia Koziara-Ochęduszko: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.